Υπάρχουν τρελά στερεότυπα σε αυτόν τον κόσμο και μέσα στα κεφάλια μας.
Τρελά. Στερεότυπα που διαιωνίζονται από την ημιμάθεια μας, τρέφονται από εύκολα και γρήγορα συμπεράσματα που έχουν παγιωθεί ως θέσφατα και θεριεύουν από τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης.
Ένα από αυτά είναι μια λανθασμένη -και με βάση στατιστικά αλλά και μύριες δικογραφίες-εντύπωση για το ποια συνήθως είναι μια γυναίκα που έχει υποστεί κακοποίηση.
Ποια είναι αυτή η γυναίκα; Ποια είναι η γυναίκα που βιώνει συνήθως λεκτική, ψυχολογική και σωματική βία; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της;
Μήπως είναι εσωστρεφής; Πιο μαζεμένη συμπεριφορικά και πιο ντροπαλή;
Μήπως είναι μια γυναίκα που εξαρτάται οικονομικά από τον κακοποιητή της; Μήπως είναι μια γυναίκα που δεν έχει υποστήριξη από το περιβάλλον της; Μήπως είναι μια γυναίκα που στο «σκάσε» θα απαντούσε «ό,τι πεις» και θα χαμήλωνε το κεφάλι για χίλιους δύο λόγους;
Τι λέει το στερεότυπο; Λέει ναι, θα ήταν.
Τι άλλο λέει το στερεότυπο;
Λέει αποκλείεται κάτι τέτοιο να συμβεί σε μια γυναίκα δυναμική, σε μια γυναίκα εξωστρεφή, σε μια γυναίκα με οικονομική άνεση, σε μία γυναίκα καθόλα ανεξάρτητη, σε μια γυναίκα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, σε μια γυναίκα με δυνατό δίκτυο υποστήριξης από οικογένεια και φίλους, σε μία γυναίκα που δεν φοβάται να πει τη γνώμη της ακόμα και σε ένα δωμάτιο γεμάτο αγνώστους, σε μια γυναίκα φωνακλού, σε μια γυναίκα που είναι εμφανές ότι μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της αλλά και χίλιους άλλους.
Κόσμε γεμάτε στερεότυπα, κεφάλι αγύριστο που η πεποίθηση στο μυαλό σου ισοδυναμεί με την παγκόσμια αλήθεια, η βία κάθε είδους όταν ξεσπά, δεν έχει ποτέ να κάνει με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θύματος.
Έχει πάντα να κάνει με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θύτη.
Με τα απεχθή ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτού που την προκαλεί.
Γι΄αυτό και όποια φούστα κι αν φορέσω, ό,τι ώρα και να γυρίσω σπίτι, όσες σπουδές, λεφτά, οικογενειακή υποστήριξη, δύναμη ή αδυναμία κι αν έχω, η αιτία της βίας θα βρίσκεται πάντα και αποκλειστικά στο χέρι που έπιασε το μαλλί, το τράβηξε και το έσυρε στο σκοτάδι.
Ποτέ στο μαλλί. Πο-τέ.
Το δικό μου μαλλί τραβήχτηκε και σύρθηκε από σύντροφο. Τον ίδιο που με κακοποιούσε συναισθηματικά και λεκτικά για καιρό, χώνοντας μου στο κεφάλι μια φανταστική πεποίθηση που ήρθε και ακούμπησε πάνω στη χρόνια ενοχικότητα μου. Τη φοβερά φανταστική πεποίθηση ότι εγώ φταίω. Ότι δικαίως μου συμβαίνει. Ότι εκείνος το κάνει γιατί εγώ τον προκαλώ. Κλάσικ.
Η ασθένεια αυτή συνήθως χτίζεται σιγά σιγά. Έχω επιλέξει να αντιμετωπίζω τον εαυτό μου εκείνη την περίοδο, σαν ασθενή. Μόνο έτσι, μετά από χρόνια ψυχοθεραπείας και άπειρο ψάξιμο και συζητήσεις, μπορώ να αιτιολογήσω / εκλογικεύσω τα δικά μου προσωπικά γιατί.
Γιατί με τα οποία αυτομαστιγώθηκα μέχρι θανάτου και τότε και μετά. Γιατί που με έκαναν να αμφισβητήσω το μυαλό μου, την αξία μου, την υγεία μου, τις σχέσεις μου όλες, τον τρόπο που σχετίζομαι, την αντίληψη μου για τα πάντα.
Γιατί δεν το είδα να έρχεται;
Γιατί δεν το σταμάτησα όσο ήταν ακόμα νωρίς;
Γιατί το άφησα να συμβεί;
Γιατί αφού συνέβη, για κάποιο διάστημα παρέπαια μέσα και έξω από αυτό;
Γιατί δεν άφησα κάποιον να με βοηθήσει αφού εγώ ήταν σαφές ότι δεν είχα πλέον καμία δυνατότητα να το κάνω;
Απλό, τουλάχιστον για τη δική μου προσωπική περίπτωση.
Γιατί δεν μπορούσα να δεχτώ με τίποτα ότι εγώ ήμουν αυτός ο άνθρωπος, αυτή η γυναίκα.
Γιατί το μπουρδελάκι το στερεότυπο που έφερα στο κεφάλι μου, έλεγε δεν κακοποιείσαι. Μαλώνετε.
Δεν είσαι από αυτές που σωπαίνουν. Αφού εσύ κάνεις μόνιμα θόρυβο.
Και έτσι ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι εκτός από όλα τα άλλα που σου συμβαίνουν όταν ασθενείς με αυτόν τον τρόπο, έρχεσαι και κοντά σε θεωρίες pick me υφής και εσωτερικευμένου μισογυνισμού. Και ας ήταν η ανατροφή σου γεμάτη καμένα σουτιέν.
Σε εμένα δεν γίνεται να συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο, δεν είμαι τέτοια.
Αλήθεια; Δεν είσαι;
Μεθοδικά, η τοξικότητα σαν ιός εισχωρεί παντού και βρίσκεσαι σαν άρρωστο τρομαγμένο χάμστερ γύρω από τον ίδιο τροχό, να κάνεις κύκλους και να τρέφεσαι από τους φόβους και τους πόνους σου. Καμία λογική. Καμία διέξοδος.
Καμία διέξοδος όταν καθισμένη στο πάτωμα στη γωνία της ντουλάπας κλαις με το σκύλο σου δίπλα σου κολλημένο να τρέμει, ενώ ακούς ότι από αυτό το χαμηλό, υποτακτικό ύψος πρέπει μόνο να κοιτάς. Εκεί είναι η θέση σου.
Όταν ακούς ότι θα πεθάνεις μόνη πάνω στον τάφο της μάνας σου, μια που εκείνη ήταν υπαίτια για τη προαναφερθείσα φεμινιστική σου ανατροφή.
Καμία διέξοδος, όταν ακούς να σε αποκαλούν γρουσούζα, χοντρή, άχρηστη, πουτάνα.
Και μετά στον αντίποδα. Στην άλλη άκρη του σκοτεινού φεγγαριού, παρακάλια, δράματα, ακραίοι χειρισμοί, τραγικές θυματοποιήσεις κι άλλα δράματα κι άλλοι ακραίοι αριστοτεχνικοί χειρισμοί.
Καμία διέξοδος από τη ακλόνητη φύση του κακοποιητή, τις εξαρτήσεις του και τα βαθιά συμπλέγματα κατωτερότητας του. Και δεν ήταν συμπλέγματα ρε γαμώτο. Όλοι τους κατώτεροι και λιγότεροι είναι. Δεν το βλέπεις όμως τότε. Όλοι οι άλλοι, όλοι όμως, το βλέπουν. Κυρίως όμως το βλέπει πάντα ο ίδιος ο κακοποιητής. Το ξέρει και πρέπει να σε τιμωρεί γι΄αυτό με κάθε πιθανό τρόπο.
Έγιναν φοβερά έργα τότε. Όπως συμβαίνουν πάντα σε αυτές τις ιστορίες.
Και έφτασε η νύχτα που το κακό, μολυσμένο σπυρί έσπασε και μαζί του κι εγώ.
Όταν μετά από καυγά βρέθηκα κολλημένη στον τοίχο. Από τη φόρα έπεσε η γλάστρα και χύθηκαν παντού χώματα και αξιοπρέπεια.
Και μετά ταινία. Δεν ήταν όμως ταινία.
Κάποιος σε σέρνει από τα μαλλιά, κάποιος σου δαγκώνει το πρόσωπο. Κάποιος ανοίγει τρύπα στην πόρτα με μπουνιά. Κάποιος σε πετάει στο κρεβάτι και προσπαθεί να σε πνίξει με τα χέρια του. Και δεν μπορείς να φύγεις. Είναι πολύ βαρύς και πιο δυνατός.
Δεν ακούγεται σαν ταινία;
Και παίρνεις την αστυνομία.
Και από εκείνη τη μέρα και για αρκετό καιρό μετά, γεννιέται μια άλλη εσύ και μια τελείως διαφορετική ιστορία.
Μια ιστορία με παρακολουθήσεις, με ασταμάτητα τηλέφωνα, με υβριστικά μηνύματα, με θυροτηλέφωνα μέσα στη νύχτα.
Με τον κακοποιητή παντού, ένα βήμα πίσω από το βήμα σου.
Μια ανάσα πίσω από την ανάσα σου.
Με τρόμο, με εξαρτησιακή δίνη μεγατόνων, με απόγνωση, με χειραγώγηση ακραίου βαθμού.
Με όλα αυτά που ο κακοποιητής ονομάζει πάντα αγάπη και ξανακλαίει μετανιωμένος στο όνομα της.
Δεν ξέρω τι έσωσε εσένα τότε κι αν σε έσωσε. Εμένα σε μεγάλο βαθμό, ο καρκίνος της μάνας μου.
Μέσα μου μετακινήθηκαν ξανά όλα όσα είχαν ήδη βίαια μετακινηθεί.
Έπρεπε να διαλέξω έναν καρκίνο. Και διάλεξα τον δικό της.
Το βάρος μετατοπίστηκε. Κοιτούσα μόνο εκείνη ξαφνικά.
Μετακόμισα κρυφά. Άλλαξα σταθερό, κινητό και mail.
Πήρα δικηγόρο όταν φεύγοντας από τη δουλειά μια ημέρα, ήταν εκεί.
Την ίδια μέρα ξάπλωσα στα πλακάκια της κουζίνας κατεστραμμένη από φόβο. Έτρεμα για την εκδίκηση.
Έτρεμα για μήνες. Έτρεμα για χρόνια.
Κάθε φορά που γύρναγα σπίτι ιδίως βράδυ. Κάθε φορά που κοιτούσα πίσω από την πλάτη μου.
Εκδίκηση δεν ήρθε και όχι από συνετισμό. Δεν ήρθε γιατί αυτοί οι τύποι είναι θρασύδειλα ερπετά. Κατώτερες βαθμίδες της ανθρώπινης ζωής.
Επίσης πολύ συχνά έχουν ήδη κι άλλα ζητήματα νομικής φύσης. Έχουν ήδη μπλεξίματα, που να μπλέκονται με επιπλέον δικαστήρια.
Εκδίκηση δεν ήρθε λοιπόν. Ήρθαν όμως μηνύματα από ψεύτικα προφίλ. Για χρόνια.
Μηνύματα που δεν άνοιξα ποτέ. Μπόρεσα να δω όμως την πρώτη πρόταση σε ένα από αυτά.
Έγραφε: «Σου πέρασαν τα νεύρα;».
Δεν έχω καμία διδαχή από αυτή την ιστορία να μοιραστώ. Τουλάχιστον καμία που να έχω το θράσος να θέσω σε οποιαδήποτε γυναίκα περνάει κάτι παρόμοιο.
Γιατί είναι θράσος και σοβαρή ντροπή να δείχνεις με το δάχτυλο μια γυναίκα σε μια τέτοια φάση και να την κατηγορείς ή απλά να απορείς γιατί δεν φεύγει. ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΒΡΕ ΟΡΝΙΑ. Ο φόβος κατακλύζει τα πάντα.
Μια τέτοια κατάσταση είναι τοξική σε λέβελ ναρκωτικών. Και φυσικά μπορεί να συμβεί κυριολεκτικά στην οποιαδήποτε. Όλες εντός πατριαρχικών κοινωνιών ζούμε. Εντός κοινωνιών που άνδρες μεγαλώνουν με απόλυτη πεποίθηση ότι μια σύντροφος είναι κτήμα. Κοινωνίες που κι εμείς εκπαιδευόμαστε από μικρές έστω και ασυνείδητα στη θεωρία της γυναικείας ανοχής.
Μαλακίες. Καμία διδαχή.
Ακόμα κι αν η απάντηση στην ερώτηση τους ενός εκατομμυρίου, είναι ναι. Ναι, θα σε σκοτώσει σε κάποια φάση. Ξεκάθαρα θα σε σκοτώσει.
Καμία διδαχή λοιπόν.
Μόνο ελπίδες. Για όσες κατάφεραν και το έφτυσαν σε κάποια φάση το φαρμάκι. Με τρόπο που ούτε και οι ίδιες ξέρουν πως.
Και ήταν το πιο δύσκολο πράγμα που έκαναν ποτέ τους.
Ιωάννα.