Η πατριαρχία στο ακαδημαϊκό περιβάλλον ή η φορά που ήμουν το μόνο κορίτσι στο μεταπτυχιακό μου.

Παρατηρήσεις πρώτων χρόνων 

Από τη στιγμή που ξεκινάμε το σχολείο υπάρχει πόλωση. Τα κορίτσια είναι καλά στα θεωρητικά και τα αγόρια στα θετικά μαθήματα. Κάνοντας μία ανασκόπηση στα χρόνια του Δημοτικού, τα περισσότερα κορίτσια μίλαγαν στο μάθημα της γλώσσας και τα αγόρια αντίστοιχα στα μαθηματικά. Μπαίνοντας στο γυμνάσιο τα περισσότερα αγόρια σε μαθήματα όπως η λογοτεχνία κάνανε μπουρμπουλήθρες με το στόμα τους ενώ αρκετά κορίτσια είχαν θέματα στα μαθηματικά. Εδώ φυσικά εγείρεται το ερώτημα, μήπως ήταν τυχαίο; Μήπως οι οικογένειες την αδυναμία των κοριτσιών στα μαθηματικά την απέδιδαν στο φύλλο και απλά έλεγαν «Δεν είναι για κορίτσια αυτά;» 

Το σημαντικό εδώ είναι πως οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου ήταν όλοι από οικογένειες το λιγότερο μεσοαστές , καθώς το σχολείο ήταν ιδιωτικό. Με την μετάβαση στο Λύκειο και στο δημόσιο σχολείο συνέχισα να βλέπω αρκετά κορίτσια να μην έχουν ιδέα από μαθηματικά, ενώ στα άλλα αρίστευαν. Τα αγόρια αντίστοιχα αν ήταν χάλια σε ένα μάθημα ήταν σε όλα στο 80% των περιπτώσεων. 

Δίνουμε πανελλήνιες, πρώτο έτος, όλο χαρά που πέρασα στα εφαρμοσμένα μαθηματικά (δεν ήξερα ακόμα, ήμουν αθώα). Οι αναλογίες αγόρια – κορίτσια 50 -50. Στο τμήμα πληροφορικής που ήταν δίπλα 80-20 τα αγόρια με τα κορίτσια. Από τον πιο μικρό μέχρι τον πιο μεγάλο στην ηλικία στη σχολή μου έβλεπες ότι σε αντιμετώπιζαν σαν να μην ξέρεις και πολλά. Το κλασσικό – «ξέρεις ποιος είμαι εγώ; Εγώ που έχω διαβάσει 200 ώρες το ξέρω σίγουρα καλύτερα από σένα». 

Πέραν από τα ακαδημαϊκά της σχολής, ήταν και ο τρόπος που αντιμετώπιζαν τις γυναίκες. Πολλές φορές είχε τύχει να ακούσω να μιλάνε για συμφοιτήτριες με τα χείριστα λόγια και με φουλ απαξιωτικό τρόπο. Σαν κάποια μεγαλύτερη δύναμη όρισε πως άμα είσαι μαθηματικός μπορείς να μιλήσεις όπως γουστάρεις για τους άλλους. Και κυρίως για τις άλλες. 

Μπαίνοντας στην Τρίτη Δεκαετία 

Ξεψαρώνοντας λοιπόν και αφού έχω ακούσει πολλές ιστορίες για τις οποίες θα μιλήσω άλλη φορά, ξεκινάω να βλέπω πως το γενικό γεωγραφικό πλαίσιο είναι καθόλα πατριαρχικό και εχθρικό προς τις γυναίκες, όποτε στην πρώτη ευκαιρία, μάζεψα τα πράγματα μου και γύρισα στη μητρόπολη. 

Εκεί με έπιασε ο πυρετός της πρώτης δουλειάς. Καθώς είχα κάποιες γνώσεις υπολογιστών, ξεκίνησα να δουλεύω σαν προγραμματίστρια σε μία πολύ πολύ μικρή εταιρεία (με 3 άτομα δλδ). Εκεί ξεκίνησα να νιώθω τα πρώτα δείγματα του τρου σεξισμού τα οποία θα με ακολουθούν όσο βρίσκομαι σε κλάδους φτιαγμένους από άντρες για άντρες. 

Αρχικά, ούσα η πιο άπειρη αλλά και γυναίκα,  μου δώσανε την πιο σκληρή δουλειά. Να μιλάω με τους εξοργισμένους πελάτες, άντρες και αυτοί σαφώς. Το πράγμα έκανε escalate μέχρι το σημείο που ακούστηκε ότι είμαι η ερωμένη του αφεντικού και για αυτό βρίσκομαι εκεί. Ήμουν ακόμα πολύ μικρή και φοβισμένη για να πω το «άντε γαμήσου» που άξιζε. 

Με άλλα τέτοια ωραία περάσαν τα χρόνια, πήρα το πτυχίο και αποφάσισα να προχωρήσω στις μεταπτυχιακές σπουδές. Με το background μου μπορούσα να διαλέξω αρκετά προγράμματα για να παρακολουθήσω, αλλά διάλεξα ένα που μιλούσε στη καρδιά μου. Τα αγωνιστικά αυτοκίνητα, συγκεκριμένα τον σχεδιασμό των αγωνιστικών αυτοκινήτων. 

Το μεταπτυχιακό ή πως να αποδείξετε ότι αξίζετε 101 

Πρώτη μέρα λοιπόν μεταπτυχιακού, εγώ φουλ ενθουσιασμένη αν και το μάθημα θα ήταν online. Συνειδητοποιώ ότι είμαι το μοναδικό κορίτσι μέσα σε 40 άντρες στη πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης. 

Το βλέπουν οι συμφοιτητές, το βλέπουν και οι καθηγητές. Οι πρώτοι μήνες ήταν ένας ατελείωτος αγώνας να δείξω ότι ξέρω από αυτοκίνητα, ότι έχω τις απαραίτητες γνώσεις και ότι δεν είμαι εκεί γιατί δεν με πήραν αλλού. Φυσικά και μέσα μου πάλευα γιατί η μαλακία έχει ένα όριο και τα δικά μου όρια ήταν κοντά. Δεν ήθελα να δικαιολογηθώ και να αποδείξω σε κανέναν τίποτα αλλά μερικές φορές απλά ήθελα να τους τρίψω στη μούρη ότι μια χαρά ξέρω. Και ξέρω και καλά. 

Οι καθηγητές πέραν από την αρχική τους έκπληξη, στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και μου φέρονταν όπως έπρεπε, χωρίς καμία προκατάληψη ή κάποιες φορές φτάνοντας στο άλλο άκρο με εύνοια.  

Μέσα στον έναν χρόνο που είμαι εκεί, έχω δει ανθρώπους να με αγνοούν εντελώς όταν μιλάω, να προσπαθούν να αποδείξουν ότι δεν ξέρω τι λέω, έχουν δείξει τη δουλειά μου για δική τους καθώς πήραν βοήθεια από εμένα, με έχουν προσβάλει, μου την έχουν πέσει, με έχουν κάνει να νιώσω ότι είμαι κάτι τελείως διαφορετικό από εκείνους. 

Επιπροσθέτως, αν κάποιος από τους κύριους συνάδελφους βρίσει ή μιλήσει για σεξ (μακριά από εμάς) σε κάποια ομαδική συνομιλία, αμέσως μετά θα απολογηθεί σε μένα, γιατί είμαι  γυναίκα και δεν κάνει να λέγονται αυτά. Ενώ ένα λεπτό πριν λέγανε πράγματα τύπου γυναίκες αναποφάσιστες, γυναίκες γκρινιάρες και όλες αυτές τις ομορφιές. 

Τουλάχιστον μέσα σε όλα αυτά έχω βρει 2-3 άτομα  πιο προοδευτικά που μπορώ να μιλήσω χωρίς να  κριντζάρω κάθε λεπτό τη ζωή μου. Δυστυχώς, φέτος ήλπιζα να έρθει στο πρώτο έτος ένα κορίτσι, αλλά δυστυχώς η ευχή μου δεν πραγματοποιήθηκε. Ελπίζω για του χρόνου. 

Συμπεράσματα 

Αν έχετε την τύχη να βρεθείτε στον τομέα της μηχανικής ή της τεχνολογίας να είστε σίγουρες ότι θα βρείτε μπροστά σας ζώα που θα σας θεωρήσουν άσχετες, ανίδεες και γενικά ανάξιες να ασχολείστε με «αντρικές» δουλειές (γελάω λίγο και συνεχίζω). Μην το βάζετε ποτέ κάτω και σκεφτείτε πως όλες μας βάζουμε ένα λιθαράκι για την επομένη γυναικά στον κλάδο μας. Έχω να λέω ότι είμαι το πρώτο κορίτσι που δέχτηκαν στο μεταπτυχιακό μου και με χαρά θέλω να δω και άλλα κορίτσια να ασχολούνται με αυτό στην Ελλάδα. Στο εξωτερικό είναι ευτυχώς λίγο καλύτερα τα πράγματα. Όποια ενδιαφέρεται να μάθει σχεδίαση αμαξώματος παρακαλώ ας μου στείλει μήνυμα.  Η κοινωνία πότε δεν είναι έτοιμη για τις αλλαγές που διακαώς επιθυμούν τα μέλη της, αλλά κανείς δεν έφτιαξε ομελέτα χωρίς να σπάσει μερικά αυγά. 

Άννα Μαρία.